เติบโตพร้อมกับเพื่อนและคู่แข่งคนสำคัญ
ทิเชียน เป็นชาวอิตาลี เดิมชื่อ Tiziano Vecellio เกิดเมื่อราวปี 1488 – 1490 ที่เมือง Pieve di Cadore ห่างจากเมืองเวนิสไปทางทิศเหนือราว 100 กม. ตอนอายุ 9 ปีเขาถูกส่งไปอยู่กับลุงที่เมืองเวนิส ต่อมาได้เป็นลูกศิษย์ฝึกการเขียนภาพกับ Giovanni Bellini จิตรกรชื่อดังของเวนิสในเวลานั้น ช่วงเริ่มต้นอาชีพจิตรกรใหม่ๆทิเชียนทำงานร่วมกับ Giorgione เพื่อนรุ่นพี่ที่เป็นลูกศิษย์ของอาจารย์คนเดียวกันในฐานะเป็นผู้ช่วยของ Giorgione แต่ด้วยฝีมือและพรสวรรค์ที่ยอดเยี่ยมทัดเทียมกัน ทั้งคู่จึงเป็นศิลปินหน้าใหม่ที่ถูกจับตามองมากที่สุดของเวนิส ทั้งทิเชียนและ Giorgione มีส่วนอย่างมากในการพัฒนาการเขียนภาพสไตล์เวนิส (Venetian Painting) ที่อาจารย์ของพวกเขาเป็นผู้เริ่มต้นซึ่งมีอิทธิพลต่อวงการศิลปะตะวันตกอย่างมาก แต่ในปี 1510 Giorgione ต้องมาเสียชีวิตด้วยโรคระบาดในวัยราว 30 ปีเศษเท่านั้นทำให้ทิเชียนกลายเป็นดาวรุ่งผู้โดดเด่นแต่เพียงผู้เดียว
ผลงานช่วงแรกเริ่มของทิเชียนถือว่าน่าประทับมาก โดยเฉพาะในวัยเพียงราว 20 ปีเท่านั้นเขาได้เขียนภาพเหมือนชื่อ A Man with a Quilted Sleeve ออกมาได้อย่างยอดเยี่ยม รวมถึงภาพเหมือนอีกภาพในช่วงเวลาใกล้ๆกันคือภาพ Portrait of a Man in a Red Cap ผลงานอีกแนวหนึ่งที่เขาทำได้อย่างยอดเยี่ยมมากเช่นกันได้แก่ภาพเขียนแนวเรื่องจากตำนาน ทิเชียนเขียนภาพเทพธิดาได้งดงามอย่างยิ่ง ทำให้ผลงานในแนวนี้ของเขามีความโดดเด่นเป็นพิเศษ อย่างเช่นในภาพ Sacred and Profane Love และภาพ Flora รวมถึงผลงานอื่นอีกหลายภาพ
สร้างชื่อระบือไกลด้วยภาพศาสนาคริสต์
ปี 1516 Giovanni Bellini อาจารย์ของเขาเสียชีวิตไปอีกคน นับแต่นั้นมาทิเชียนจึงแทบจะไร้คู่แข่งที่มีฝีมือทัดเทียมและเริ่มต้นผูกขาดครองความยิ่งใหญ่ในเวนิสแต่ผู้เดียวไปอีกหลายสิบปี ระหว่างปี 1516 – 1518 ทิเชียนใช้เวลาราว 2 ปีสร้างผลงานชิ้นเอกชิ้นแรกเป็นภาพฉากประดับแท่นบูชา (Altarpiece) ขนาดใหญ่บนผนังมหาวิหาร Basilica di Santa Maria Gloriosa dei Frari ในเมืองเวนิสชื่อภาพ Assumption of the Virgin ผลงานชิ้นนี้สร้างชื่อเสียงให้กับเขาอย่างมากเป็นจุดเริ่มต้นของการก้าวขึ้นเป็นสุดยอดจิตรกรแห่งยุคของเวนิสและมีส่วนทำให้ผลงานศิลปะแห่งเวนิสเริ่มมีความโดดเด่นขึ้นมาทัดเทียมกับที่กรุงโรมอันเป็นศูนย์กลางศิลปะของอิตาลีซึ่งในขณะนั้นมี Michelangelo และ Raphael เป็นผู้นำในการสร้างสรรค์ผลงานอยู่
ช่วงระหว่างปี 1516 – 1530 นับเป็นช่วงที่ทิเชียนสร้างผลงานและชื่อเสียงไต่เต้าจากจิตรกรดาวรุ่งจนเป็นจิตรกรชั้นนำของประเทศ เขาทยอยสร้างผลงานชั้นยอดออกมาอย่างต่อเนื่อง ส่วนใหญ่เป็นผลงานภาพศาสนาคริสต์และเรื่องจากตำนาน มีผลงานหลายชิ้นที่งดงามน่าประทับใจและได้รับการยกย่องชื่นชมอย่างสูง เช่นภาพ Pesaro Madonna, Bacchus and Ariadne และ Venus Rising from the Sea ฯลฯ แต่เขายังคงมีผลงานภาพเหมือนชิ้นเยี่ยมด้วยเช่นกัน ได้แก่ภาพ Man with a Glove และ Portrait of Federico II Gonzaga เป็นต้น
ภาพจากตำนานและเทพวีนัสอันโดดเด่น
ปี 1532 -1534 ทิเชียนได้สร้างผลงานชิ้นเอกอันเป็นภาพที่โด่งดังมากที่สุดของเขาคือภาพ Venus of Urbino เป็นภาพของเทพวีนัสเปลือยนอนเอนกายบนเตียงภายในห้อง ภาพนี้มีพื้นฐานมาจากภาพ Sleeping Venus ผลงานของ Giorgione ที่เขียนไว้ก่อนเสียชีวิตแต่ยังไม่เสร็จและทิเชียนก็เป็นผู้เขียนภาพนั้นต่อจนเสร็จสมบูรณ์ วีนัสของทิเชียนในภาพ Venus of Urbino นี้ในสายตาของผู้เชี่ยวชาญศิลปะหลายคนเห็นว่าเป็นตัวแทนของผู้หญิงเปลือยสวยงามบนเตียงซึ่งให้ความรู้สึกที่เร้าอารมณ์แบบอีโรติกมากกว่าการเป็นเทพธิดาในเชิงเปรียบเทียบใดๆ และภาพนี้ได้เป็นแรงบันดาลใจส่วนหนึ่งในการเขียนภาพ Olympia ซึ่งเป็นผลงานชิ้นเอกของ Édouard Manet ในอีกหลายร้อยปีต่อมา
ภาพ Venus of Urbino เป็นจุดเริ่มต้นของการเขียนภาพชุดที่มีองค์ประกอบคล้ายคลึงกันอีกจำนวนมากซึ่งสร้างความสำเร็จให้กับทิเชียนอย่างสูง ภาพชุดของทิเชียนที่มีภาพผู้หญิงเปลือยเอนกายนอนบนเตียงเป็นองค์ประกอบหลักของภาพได้แก่ภาพชุดเทพวีนัสซึ่งมีภาพ Venus of Urbino เป็นภาพแรก ตามมาด้วยภาพ Venus and an Organist and a Little Dog, Venus and a Lute Player และภาพ Venus and Cupid with Dog and Partridge นอกจากนี้ยังมีภาพชุดเทพดานาเอซึ่งมีอย่างน้อย 6 เวอร์ชั่น เช่นภาพ Danaë และ Danaë with Nursemaid เป็นต้น
ครบเครื่องทุกแนวด้วยสไตล์เฉพาะตัว
ทิเชียนได้พัฒนาฝีมือ เทคนิค สไตล์การเขียนภาพ และวิธีการนำเสนอเรื่องราวให้มีความโดดเด่นน่าสนใจอยู่เสมอ อีกทั้งทิเชียนยังเป็นจิตรกรที่มีความเชี่ยวชาญการเขียนภาพได้หลายแนวทั้งภาพเหมือนบุคคล ภาพศาสนา ภาพเรื่องจากตำนาน รวมไปถึงการเขียนภาพเชิงเปรียบเทียบ ดังนั้นผลงานของเขาจึงมีความหลากหลายและทันสมัย หากได้ดูภาพเขียนของทิเชียนในยุคแรกเปรียบเทียบกับยุคหลังจะเห็นชัดถึงความแตกต่างและพัฒนาการของฝีมือ การใช้สี และสไตล์การเขียนภาพ
ระหว่างปี 1530 – 1550 เป็นช่วงเวลาที่ทิเชียนรุ่งโรจน์มีชื่อเสียงในระดับสูงสุดและมีผลงานชั้นยอดจำนวนมาก นอกเหนือจากภาพชุดเทพวีนัสและเทพดานาเออันโด่งดังแล้ว ผลงานภาพเหมือนในช่วงเวลานี้ก็มีความหลากหลายและโดดเด่นอย่างยิ่ง ทิเชียนเขียนภาพเหมือนของสันตปาปา กษัตริย์ ราชินี ผู้สูงศักดิ์ รวมทั้งผู้ชายและผู้หญิงจำนวนมาก มีผลงานที่ยอดเยี่ยมมากมายทุกภาพล้วนงดงามน่าประทับใจ ภาพเหมือนที่โดดเด่นในช่วงนี้ได้แก่ภาพ Pope Paul III and His Grandsons, Portrait of Isabella of Portugal, Portrait of a Young Woman with Feather Hat, Equestrian Portrait of Charles V และอีกหลายต่อหลายภาพ
คู่แข่งตายจากครองความยิ่งใหญ่แต่ผู้เดียว
ทิเชียนมีชื่อเสียงตั้งแต่เริ่มต้นอาชีพจิตรกร เขาเป็นดาวรุ่งที่ถูกจับตามองมากที่สุดของเมืองเวนิสคู่กับ Giorgione แต่ Giorgione มาตายจากตั้งแต่อายุยังน้อย พอทิเชียนมีชื่อเสียงโด่งดังระดับประเทศจากผลงานภาพ Assumption of the Virgin คู่แข่งของเขาจึงเป็นสุดยอดฝีมือแห่งยุคนั้นคือ Michelangelo และ Raphael แต่ไม่กี่ปีหลังจากนั้น Raphael ก็มีอันตายจากไปอีกอย่างน่าเสียดายในวัยแค่ 37 ปี คู่แข่งสำคัญจึงเหลือเพียง Michelangelo แต่เนื่องจาก Michelangelo เป็นศิลปินที่มีความเชี่ยวชาญในศิลปะหลายสาขาทั้งจิตรกรรม ประติมากรรม และสถาปัตยกรรม โดยเฉพาะหลังจากที่เขาเสร็จงานเขียนภาพ The Last Judgement เมื่อราวปี 1542 แล้ว Michelangelo ก็ไม่ได้สร้างผลงานเขียนภาพอีกเลย ทิเชียนจึงแทบจะไร้คู่แข่งในงานจิตรกรรมระดับเดียวกันครองความยิ่งใหญ่อย่างยาวนานแต่ผู้เดียว
แม้ว่าอายุมากขึ้นจนเข้าวัยชราแต่ฝีมือการเขียนภาพของทิเชียนไม่เคยตกเลย อีกทั้งยังมีความก้าวหน้าทั้งด้านเทคนิคและการนำเสนอเรื่องราวที่คมคายลึกซึ้งมากขึ้นอีก ผลงานในช่วง 2 ทศวรรษสุดท้ายของทิเชียนยังคงยอดเยี่ยมอยู่เหมือนเดิม เพิ่มเติมคือความแปลกใหม่ในเรื่องราวที่นำเสนอและเทคนิคการใช้สีที่ต่างจากเดิม อย่างเช่นในภาพ Allegory of Prudence และ Pietà ขณะเดียวกันเขายังคงความหลากหลายและความยอดเยี่ยมในทุกแนวภาพ ยังคงสร้างผลงานภาพแนวศาสนา เรื่องจากตำนาน และภาพเหมือนครบครันเหมือนเดิม ผลงานที่โดดเด่นในช่วงสุดท้ายนี้ได้แก่ภาพ Christ carrying the Cross, The Rape of Europa และ Self Portrait (1562) เป็นต้น ทิเชียนเสียชีวิตด้วยกาฬโรคที่ระบาดในเวนิสในปี 1576 ด้วยวัยราว 90 ปี
ผลงานยอดเยี่ยมยาวนานกว่า 6 ทศวรรษ
ว่ากันว่าหากทิเชียนเสียชีวิตไปตอนอายุ 40 ปีเขาก็ยังเป็นจิตรกรชั้นยอดในสมัยนั้น แต่เขายังทำงานต่อเนื่องอีกเกือบ 50 ปีและยังพัฒนาฝีมืออยู่เสมอ ผลงานจากฝีมือที่ยอดเยี่ยมเป็นเวลายาวนานกว่า 6 ทศวรรษจึงมีจำนวนมากมายและหลากหลายเรื่องราวซึ่งล้วนแต่เป็นผลงานชั้นยอดทั้งสิ้น และต่อไปนี้คือส่วนหนึ่งของผลงานอันงดงามของจิตรกรผู้ครองยิ่งใหญ่ยาวนานสุดในยุคเรอเนสซองส์
Early Works (1505 – 1515)
Growth Period (1515 – 1530)
Maturity Period (1530 -1550)
Final Years (1550 -1576)
ทิเชียนเป็นสุดยอดศิลปินอีกคนหนึ่งแห่งยุคเรอเนสซองส์ เขามีผลงานที่ยอดเยี่ยมจำนวนมาก และยังเป็นบรมครูที่สร้างแรงบันดาลใจและมีอิทธิพลต่อศิลปินชั้นนำรุ่นต่อมาอีกมากมายหลายรุ่น เช่น Peter Paul Rubens, Rembrandt และ Édouard Manet เป็นต้น ในช่วงที่ทิเชียนมีชีวิตอยู่เขาเป็นจิตรกรที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคนหนึ่งและยังครองความยิ่งใหญ่ได้ยาวนานที่สุด ในปัจจุบันแม้เวลาจะผ่านมาแล้วเกือบ 500 ปี ผลงานของเขายังคงได้รับความนิยมอย่างสูงเช่นเดิม มีการซื้อขายภาพของเขาในราคาแพงระดับหลายสิบล้านดอลลาร์ ทิเชียนเป็นศิลปินที่ทรงอิทธิพลอย่างมากอีกคนหนึ่งในประวัติศาสตร์
ข้อมูลและภาพจาก wikipedia, britannica, titian.org