ทิเชียน จิตรกรผู้ครบเครื่องครองความยิ่งใหญ่ยาวนานที่สุดในยุคเรอเนสซองส์

ทิเชียน (Titian) เป็นจิตรกรคนสำคัญที่สุดในศตวรรษที่ 16 ของเมืองเวนิส เขาได้รับการยกย่องในฐานะจิตรกรชั้นยอดตั้งแต่อายุยังน้อยและคงชื่อเสียงระดับสูงสุดไว้ตลอดชีวิตที่ยืนยาว เขาเขียนภาพได้ยอดเยี่ยมทุกแนวทั้งแนวศาสนาที่มีภาพ Assumption of the Virgin เป็นผลงานสร้างชื่อ, ภาพจากตำนานก็มีผลงานยอดเยี่ยมจำนวนมากโดยเฉพาะภาพ Venus of Urbino อันเป็นภาพที่มีชื่อเสียงมากที่สุดของเขา ส่วนภาพเหมือนบุคคลเขาก็มีผลงานชั้นยอดมากมาย ทิเชี่ยนมีช่วงเวลาสร้างผลงานยาวนานกว่า 60 ปีและฝีมือไม่เคยตก เขาจึงเป็นสุดยอดจิตรกรผู้ครบเครื่องที่ครองความยิ่งใหญ่ยาวนานที่สุดแห่งยุคเรอเนสซองส์และเป็นบรมครูที่สร้างแรงบันดาลใจและมีอิทธิพลต่อศิลปินชั้นนำรุ่นต่อมาอีกมากมายหลายรุ่น

 
เติบโตพร้อมกับเพื่อนและคู่แข่งคนสำคัญ

titian-early-works-01

 
ทิเชียน เป็นชาวอิตาลี เดิมชื่อ Tiziano Vecellio เกิดเมื่อราวปี 1488 – 1490 ที่เมือง Pieve di Cadore ห่างจากเมืองเวนิสไปทางทิศเหนือราว 100 กม. ตอนอายุ 9 ปีเขาถูกส่งไปอยู่กับลุงที่เมืองเวนิส ต่อมาได้เป็นลูกศิษย์ฝึกการเขียนภาพกับ Giovanni Bellini จิตรกรชื่อดังของเวนิสในเวลานั้น ช่วงเริ่มต้นอาชีพจิตรกรใหม่ๆทิเชียนทำงานร่วมกับ Giorgione เพื่อนรุ่นพี่ที่เป็นลูกศิษย์ของอาจารย์คนเดียวกันในฐานะเป็นผู้ช่วยของ Giorgione แต่ด้วยฝีมือและพรสวรรค์ที่ยอดเยี่ยมทัดเทียมกัน ทั้งคู่จึงเป็นศิลปินหน้าใหม่ที่ถูกจับตามองมากที่สุดของเวนิส ทั้งทิเชียนและ Giorgione มีส่วนอย่างมากในการพัฒนาการเขียนภาพสไตล์เวนิส (Venetian Painting) ที่อาจารย์ของพวกเขาเป็นผู้เริ่มต้นซึ่งมีอิทธิพลต่อวงการศิลปะตะวันตกอย่างมาก แต่ในปี 1510 Giorgione ต้องมาเสียชีวิตด้วยโรคระบาดในวัยราว 30 ปีเศษเท่านั้นทำให้ทิเชียนกลายเป็นดาวรุ่งผู้โดดเด่นแต่เพียงผู้เดียว

ผลงานช่วงแรกเริ่มของทิเชียนถือว่าน่าประทับมาก โดยเฉพาะในวัยเพียงราว 20 ปีเท่านั้นเขาได้เขียนภาพเหมือนชื่อ A Man with a Quilted Sleeve ออกมาได้อย่างยอดเยี่ยม รวมถึงภาพเหมือนอีกภาพในช่วงเวลาใกล้ๆกันคือภาพ Portrait of a Man in a Red Cap ผลงานอีกแนวหนึ่งที่เขาทำได้อย่างยอดเยี่ยมมากเช่นกันได้แก่ภาพเขียนแนวเรื่องจากตำนาน ทิเชียนเขียนภาพเทพธิดาได้งดงามอย่างยิ่ง ทำให้ผลงานในแนวนี้ของเขามีความโดดเด่นเป็นพิเศษ อย่างเช่นในภาพ Sacred and Profane Love และภาพ Flora รวมถึงผลงานอื่นอีกหลายภาพ

 
สร้างชื่อระบือไกลด้วยภาพศาสนาคริสต์

titian-growth-period-01

 
ปี 1516 Giovanni Bellini อาจารย์ของเขาเสียชีวิตไปอีกคน นับแต่นั้นมาทิเชียนจึงแทบจะไร้คู่แข่งที่มีฝีมือทัดเทียมและเริ่มต้นผูกขาดครองความยิ่งใหญ่ในเวนิสแต่ผู้เดียวไปอีกหลายสิบปี ระหว่างปี 1516 – 1518 ทิเชียนใช้เวลาราว 2 ปีสร้างผลงานชิ้นเอกชิ้นแรกเป็นภาพฉากประดับแท่นบูชา (Altarpiece) ขนาดใหญ่บนผนังมหาวิหาร Basilica di Santa Maria Gloriosa dei Frari ในเมืองเวนิสชื่อภาพ Assumption of the Virgin ผลงานชิ้นนี้สร้างชื่อเสียงให้กับเขาอย่างมากเป็นจุดเริ่มต้นของการก้าวขึ้นเป็นสุดยอดจิตรกรแห่งยุคของเวนิสและมีส่วนทำให้ผลงานศิลปะแห่งเวนิสเริ่มมีความโดดเด่นขึ้นมาทัดเทียมกับที่กรุงโรมอันเป็นศูนย์กลางศิลปะของอิตาลีซึ่งในขณะนั้นมี Michelangelo และ Raphael เป็นผู้นำในการสร้างสรรค์ผลงานอยู่

ช่วงระหว่างปี 1516 – 1530 นับเป็นช่วงที่ทิเชียนสร้างผลงานและชื่อเสียงไต่เต้าจากจิตรกรดาวรุ่งจนเป็นจิตรกรชั้นนำของประเทศ เขาทยอยสร้างผลงานชั้นยอดออกมาอย่างต่อเนื่อง ส่วนใหญ่เป็นผลงานภาพศาสนาคริสต์และเรื่องจากตำนาน มีผลงานหลายชิ้นที่งดงามน่าประทับใจและได้รับการยกย่องชื่นชมอย่างสูง เช่นภาพ Pesaro Madonna, Bacchus and Ariadne และ Venus Rising from the Sea ฯลฯ แต่เขายังคงมีผลงานภาพเหมือนชิ้นเยี่ยมด้วยเช่นกัน ได้แก่ภาพ Man with a Glove และ Portrait of Federico II Gonzaga เป็นต้น

 
ภาพจากตำนานและเทพวีนัสอันโดดเด่น

titian-maturity-period-01

 
ปี 1532 -1534 ทิเชียนได้สร้างผลงานชิ้นเอกอันเป็นภาพที่โด่งดังมากที่สุดของเขาคือภาพ Venus of Urbino เป็นภาพของเทพวีนัสเปลือยนอนเอนกายบนเตียงภายในห้อง ภาพนี้มีพื้นฐานมาจากภาพ Sleeping Venus ผลงานของ Giorgione ที่เขียนไว้ก่อนเสียชีวิตแต่ยังไม่เสร็จและทิเชียนก็เป็นผู้เขียนภาพนั้นต่อจนเสร็จสมบูรณ์ วีนัสของทิเชียนในภาพ Venus of Urbino นี้ในสายตาของผู้เชี่ยวชาญศิลปะหลายคนเห็นว่าเป็นตัวแทนของผู้หญิงเปลือยสวยงามบนเตียงซึ่งให้ความรู้สึกที่เร้าอารมณ์แบบอีโรติกมากกว่าการเป็นเทพธิดาในเชิงเปรียบเทียบใดๆ และภาพนี้ได้เป็นแรงบันดาลใจส่วนหนึ่งในการเขียนภาพ Olympia ซึ่งเป็นผลงานชิ้นเอกของ Édouard Manet ในอีกหลายร้อยปีต่อมา

ภาพ Venus of Urbino เป็นจุดเริ่มต้นของการเขียนภาพชุดที่มีองค์ประกอบคล้ายคลึงกันอีกจำนวนมากซึ่งสร้างความสำเร็จให้กับทิเชียนอย่างสูง ภาพชุดของทิเชียนที่มีภาพผู้หญิงเปลือยเอนกายนอนบนเตียงเป็นองค์ประกอบหลักของภาพได้แก่ภาพชุดเทพวีนัสซึ่งมีภาพ Venus of Urbino เป็นภาพแรก ตามมาด้วยภาพ Venus and an Organist and a Little Dog, Venus and a Lute Player และภาพ Venus and Cupid with Dog and Partridge นอกจากนี้ยังมีภาพชุดเทพดานาเอซึ่งมีอย่างน้อย 6 เวอร์ชั่น เช่นภาพ Danaë และ Danaë with Nursemaid เป็นต้น

 
ครบเครื่องทุกแนวด้วยสไตล์เฉพาะตัว

titian-maturity-period-04

 
ทิเชียนได้พัฒนาฝีมือ เทคนิค สไตล์การเขียนภาพ และวิธีการนำเสนอเรื่องราวให้มีความโดดเด่นน่าสนใจอยู่เสมอ อีกทั้งทิเชียนยังเป็นจิตรกรที่มีความเชี่ยวชาญการเขียนภาพได้หลายแนวทั้งภาพเหมือนบุคคล ภาพศาสนา ภาพเรื่องจากตำนาน รวมไปถึงการเขียนภาพเชิงเปรียบเทียบ ดังนั้นผลงานของเขาจึงมีความหลากหลายและทันสมัย หากได้ดูภาพเขียนของทิเชียนในยุคแรกเปรียบเทียบกับยุคหลังจะเห็นชัดถึงความแตกต่างและพัฒนาการของฝีมือ การใช้สี และสไตล์การเขียนภาพ

ระหว่างปี 1530 – 1550 เป็นช่วงเวลาที่ทิเชียนรุ่งโรจน์มีชื่อเสียงในระดับสูงสุดและมีผลงานชั้นยอดจำนวนมาก นอกเหนือจากภาพชุดเทพวีนัสและเทพดานาเออันโด่งดังแล้ว ผลงานภาพเหมือนในช่วงเวลานี้ก็มีความหลากหลายและโดดเด่นอย่างยิ่ง ทิเชียนเขียนภาพเหมือนของสันตปาปา กษัตริย์ ราชินี ผู้สูงศักดิ์ รวมทั้งผู้ชายและผู้หญิงจำนวนมาก มีผลงานที่ยอดเยี่ยมมากมายทุกภาพล้วนงดงามน่าประทับใจ ภาพเหมือนที่โดดเด่นในช่วงนี้ได้แก่ภาพ Pope Paul III and His Grandsons, Portrait of Isabella of Portugal, Portrait of a Young Woman with Feather Hat, Equestrian Portrait of Charles V และอีกหลายต่อหลายภาพ

 
คู่แข่งตายจากครองความยิ่งใหญ่แต่ผู้เดียว

titian-final-years-01

 
ทิเชียนมีชื่อเสียงตั้งแต่เริ่มต้นอาชีพจิตรกร เขาเป็นดาวรุ่งที่ถูกจับตามองมากที่สุดของเมืองเวนิสคู่กับ Giorgione แต่ Giorgione มาตายจากตั้งแต่อายุยังน้อย พอทิเชียนมีชื่อเสียงโด่งดังระดับประเทศจากผลงานภาพ Assumption of the Virgin คู่แข่งของเขาจึงเป็นสุดยอดฝีมือแห่งยุคนั้นคือ Michelangelo และ Raphael แต่ไม่กี่ปีหลังจากนั้น Raphael ก็มีอันตายจากไปอีกอย่างน่าเสียดายในวัยแค่ 37 ปี คู่แข่งสำคัญจึงเหลือเพียง Michelangelo แต่เนื่องจาก Michelangelo เป็นศิลปินที่มีความเชี่ยวชาญในศิลปะหลายสาขาทั้งจิตรกรรม ประติมากรรม และสถาปัตยกรรม โดยเฉพาะหลังจากที่เขาเสร็จงานเขียนภาพ The Last Judgement เมื่อราวปี 1542 แล้ว Michelangelo ก็ไม่ได้สร้างผลงานเขียนภาพอีกเลย ทิเชียนจึงแทบจะไร้คู่แข่งในงานจิตรกรรมระดับเดียวกันครองความยิ่งใหญ่อย่างยาวนานแต่ผู้เดียว

แม้ว่าอายุมากขึ้นจนเข้าวัยชราแต่ฝีมือการเขียนภาพของทิเชียนไม่เคยตกเลย อีกทั้งยังมีความก้าวหน้าทั้งด้านเทคนิคและการนำเสนอเรื่องราวที่คมคายลึกซึ้งมากขึ้นอีก ผลงานในช่วง 2 ทศวรรษสุดท้ายของทิเชียนยังคงยอดเยี่ยมอยู่เหมือนเดิม เพิ่มเติมคือความแปลกใหม่ในเรื่องราวที่นำเสนอและเทคนิคการใช้สีที่ต่างจากเดิม อย่างเช่นในภาพ Allegory of Prudence และ Pietà ขณะเดียวกันเขายังคงความหลากหลายและความยอดเยี่ยมในทุกแนวภาพ ยังคงสร้างผลงานภาพแนวศาสนา เรื่องจากตำนาน และภาพเหมือนครบครันเหมือนเดิม ผลงานที่โดดเด่นในช่วงสุดท้ายนี้ได้แก่ภาพ Christ carrying the Cross, The Rape of Europa และ Self Portrait (1562) เป็นต้น ทิเชียนเสียชีวิตด้วยกาฬโรคที่ระบาดในเวนิสในปี 1576 ด้วยวัยราว 90 ปี

 
ผลงานยอดเยี่ยมยาวนานกว่า 6 ทศวรรษ

ว่ากันว่าหากทิเชียนเสียชีวิตไปตอนอายุ 40 ปีเขาก็ยังเป็นจิตรกรชั้นยอดในสมัยนั้น แต่เขายังทำงานต่อเนื่องอีกเกือบ 50 ปีและยังพัฒนาฝีมืออยู่เสมอ ผลงานจากฝีมือที่ยอดเยี่ยมเป็นเวลายาวนานกว่า 6 ทศวรรษจึงมีจำนวนมากมายและหลากหลายเรื่องราวซึ่งล้วนแต่เป็นผลงานชั้นยอดทั้งสิ้น และต่อไปนี้คือส่วนหนึ่งของผลงานอันงดงามของจิตรกรผู้ครองยิ่งใหญ่ยาวนานสุดในยุคเรอเนสซองส์

Early Works (1505 – 1515)

titian-early-works-01

A Man with a Quilted Sleeve

titian-early-works-02

Sacred and Profane Love

titian-early-works-03

Woman with a Mirror

titian-early-works-04

Flora

titian-early-works-05

The Three Ages of Man

titian-early-works-06

Christ and Mary Magdalene

titian-early-works-07

Salome

titian-early-works-08

Pastoral Concert

titian-early-works-09

Portrait of a Lady (La Schiavona)

titian-early-works-10

Portrait of a Man in a Red Cap

titian-early-works-11

Madonna and Child (The Gypsy Madonna)

titian-early-works-12

Vanity

titian-early-works-13

Violante

titian-early-works-14

Portrait of a Man

titian-early-works-15

Suicide of Lucretia

Growth Period (1515 – 1530)

titian-growth-period-01

Assumption of the Virgin

titian-growth-period-02

Bacchus and Ariadne

titian-growth-period-03

Pesaro Madonna

titian-growth-period-04

Venus Rising from the Sea

titian-growth-period-05

Madonna and Child with Sts Dorothy and George

titian-growth-period-06

Man with a Glove

titian-growth-period-07

Portrait of Federico II Gonzaga

titian-growth-period-08

The Worship of Venus

titian-growth-period-09

Averoldi Polyptych

titian-growth-period-10

Portrait of Vincenzo Mosti

titian-growth-period-11

The Madonna of the Rabbit

titian-growth-period-12

Gozzi Altarpiece

titian-growth-period-13

The Bacchanal of the Andrians

titian-growth-period-14

Malchiostro Annunciation

titian-growth-period-15

The Death of St Peter Martyr

Maturity Period (1530 -1550)

titian-maturity-period-01

Venus of Urbino

titian-maturity-period-02

Pope Paul III and His Grandsons

titian-maturity-period-03

Portrait of Isabella of Portugal

titian-maturity-period-04

Portrait of a Young Woman with Feather Hat

titian-maturity-period-05

Venus and an Organist and a Little Dog

titian-maturity-period-06

Equestrian Portrait of Charles V

titian-maturity-period-07

The Penitent Magdalene

titian-maturity-period-08

Danaë

titian-maturity-period-09

Girl in a Fur

titian-maturity-period-10

La Bella

titian-maturity-period-11

The Supper at Emmaus

titian-maturity-period-12

Portrait of Pope Julius II

titian-maturity-period-13

Portrait of Isabella d’Este

titian-maturity-period-14

The Aldobrandini Madonna

titian-maturity-period-15

Knight with a Clock

titian-maturity-period-16

Portrait of Ranuccio Farneset

titian-maturity-period-17

Crowning with Thorns

titian-maturity-period-18

Portrait of Francesco Maria I della Rovere, Duke of Urbino

titian-maturity-period-19

Portrait of Pope Paul III

titian-maturity-period-20

Portrait of the Vendramin Family

titian-maturity-period-21

Salome

titian-maturity-period-22

Portrait of Charles V with a Dog

titian-maturity-period-23

Portrait of a Lady and her Daughter

titian-maturity-period-24

Portrait of Pietro Aretino

Final Years (1550 -1576)

titian-final-years-01

Allegory of Prudence

titian-final-years-02

Danaë with Nursemaid

titian-final-years-03

Self Portrait (1567)

titian-final-years-04

Christ carrying the Cross

titian-final-years-05

Venus and a Lute Player

titian-final-years-06

Penitent Magdalene

titian-final-years-07

Venus with a Mirror

titian-final-years-08

Self Portrait (1562)

titian-final-years-09

Diana and Actaeon

titian-final-years-10

Portrait of a Lady

titian-final-years-11

Pietà

titian-final-years-12

Venus and Adonis

titian-final-years-13

Tarquin and Lucretia

titian-final-years-14

The Death of Actaeon

titian-final-years-15

Filippo Archinto, Archbishop of Milan

titian-final-years-16

The Rape of Europa

titian-final-years-17

Portrait of Philip II in Armour

titian-final-years-18

Saint Jerome in Penitence

titian-final-years-19

Annunciation

titian-final-years-20

Venus and Cupid with Dog and Partridge

titian-final-years-21

The Martyrdom of Saint Lawrence

titian-final-years-22

Diana and Callisto

titian-final-years-23

Portrait of Jacopo Strada

titian-final-years-24

Flaying of Marsyas

ทิเชียนเป็นสุดยอดศิลปินอีกคนหนึ่งแห่งยุคเรอเนสซองส์ เขามีผลงานที่ยอดเยี่ยมจำนวนมาก และยังเป็นบรมครูที่สร้างแรงบันดาลใจและมีอิทธิพลต่อศิลปินชั้นนำรุ่นต่อมาอีกมากมายหลายรุ่น เช่น Peter Paul Rubens, Rembrandt และ Édouard Manet เป็นต้น ในช่วงที่ทิเชียนมีชีวิตอยู่เขาเป็นจิตรกรที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคนหนึ่งและยังครองความยิ่งใหญ่ได้ยาวนานที่สุด ในปัจจุบันแม้เวลาจะผ่านมาแล้วเกือบ 500 ปี ผลงานของเขายังคงได้รับความนิยมอย่างสูงเช่นเดิม มีการซื้อขายภาพของเขาในราคาแพงระดับหลายสิบล้านดอลลาร์ ทิเชียนเป็นศิลปินที่ทรงอิทธิพลอย่างมากอีกคนหนึ่งในประวัติศาสตร์

titian-02

 

ข้อมูลและภาพจาก wikipedia, britannica, titian.org

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *