ฉลามม้าลายตัวเมียออกลูกได้เป็นโขยงแม้ไม่ได้ผสมพันธุ์กับตัวผู้เลย

ฉลามม้าลายตัวเมียที่ประเทศออสเตรเลียสร้างความตกตะลึงให้นักวิทยาศาสตร์ เมื่อได้ออกลูกสามตัวหลังจากไม่ได้เจอกับคู่ของมันมานานหลายปี จากการวิเคราะห์ในภายหลังพบว่ามันพัฒนาความสามารถในการทำเรื่องนี้ทั้งหมดด้วยตัวมันเอง

‘Leonie’ เป็นฉลามม้าลายตัวเมียที่อยู่ร่วมกับฉลามตัวผู้คู่ของมันที่พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำในเมือง Townsville ประเทศออสเตรเลีย เป็นเวลา 12 ปี มีลูกด้วยกันมากมายกว่าสองโหล แต่ในปี 2012 Leonie ถูกแยกออกมาอยู่อีกแทงค์หนึ่งตัวเดียว หลังจากนั้นมันก็ไม่เคยได้อยู่ร่วมกับฉลามตัวผู้อีกเลย แต่เมื่อต้นปี 2016 Leonie กลับออกลูกมา 3 ตัว

เหตุการณ์นี้สร้างความสนใจแก่ Christine Dudgeon อาจารย์ที่มหาวิทยาลัยควีนแลนด์ เมืองบริสเบน ออสเตรเลีย ตอนแรกเธอตรวจสอบความเป็นไปได้อย่างหนึ่งคือ Leonie อาจจะเก็บสเปิร์มของตัวผู้เอาไว้และใช้ผสมกับไข่ แต่จากการตรวจสอบทางพันธุกรรมพบว่าลูกๆของ Leonie มีดีเอ็นเอเฉพาะของแม่เท่านั้น ซึ่งมันชัดเจนว่าเป็นการให้กำเนิดแบบไม่อาศัยเพศ

สัตว์มีกระดูกสันหลังบางสายพันธุ์สามารถมีลูกแบบไม่อาศัยเพศได้ แม้ว่าปกติจะสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ เช่น ฉลาม ไก่งวง มังกรโคโมโด งู และปลากระเบน แต่ส่วนใหญ่จะพบในตัวเมียที่ไม่เคยมีการผสมพันธุ์มาก่อน

Dudgeon บอกว่าการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศในสัตว์ตัวเมียที่เคยผสมพันธุ์แล้วมีน้อยมาก เคยมีรายงานเฉพาะปลากระเบนนกตัวหนึ่งกับงูโบอาอีกตัวหนึ่งเท่านั้นที่เปลี่ยนการสืบพันธุ์จากแบบอาศัยเพศเป็นไม่อาศัยเพศ

zebra-shark-baby-reproduction-2

“ในบรรดาสายพันธุ์ที่สามารถสืบพันธุ์ได้ทั้งสองแบบนั้น จะพบว่าการเปลี่ยนจากแบบไม่อาศัยเพศเป็นอาศัยเพศเพียงเล็กน้อยเท่านั้น” Russell Bonduriansky จากมหาวิทยาลัยนิวเซาท์เวลส์ ในซิดนีย์ กล่าว “ส่วนการเปลี่ยนจากอาศัยเพศเป็นไม่อาศัยเพศยิ่งมีน้อยมาก”

สำหรับฉลามการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศสามารถเกิดขึ้นได้เมื่อไข่ถูกผสมพันธุ์โดยเซลล์ที่เรียกว่า polar body ซึ่งจะมีสารพันธุกรรมของตัวเมียเท่านั้น “มันไม่ใช่กลยุทธ์ในการเอาตัวรอดในระยะยาวเพราะมันลดความหลากหลายในสายพันธุ์และความสามารถในการปรับตัว” Dudgeon กล่าว

นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่ามันเป็นกลไกชั่วคราวที่จะรักษาสายพันธุ์เอาไว้ โดยการส่งต่อยีนส์ของแม่ไปยังลูกตัวเมียเป็นทอดๆจนกระทั่งจะได้ผสมพันธุ์กับตัวผู้ ดังนั้นวิทยาศาสตร์ยังไม่ได้ค้นพบว่า ‘ตัวผู้’ หมดความหมายโดยสิ้นเชิง ยังไม่ใช่นะ

 

ข้อมูลและภาพจาก newscientist, gizmodo

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *